×

منوی بالا

منوی اصلی

دسترسی سریع

اخبار سایت

اخبار ویژه

افزونه جلالی را نصب کنید.  .::.   برابر با : Tuesday, 19 March , 2024
نقش گردشگری خانه های دوم در توسعه پایدار روستایی

اختصاصی میرزا کوچک نیوز

چكيده:

ساختار و تشكيلات پديد آمده در جهان در نيم قرن اخير از جمله ايجاد شهرهاي بزرگ، آلودگي محيط هاي شهري و نيز افزايش اوقات فراغت منجر به گسترش گردشگري روستايي به ويژه مالكيت خانه هاي دوم گرديد. و گردشگري به عنوان ابزاري براي توسعة روستايي مطرح گرديد. تحقيق حاضر با هدف شناخت و تحليل اثرات و پيامدهاي گردشگري و گسترش مالكيت خانه هاي دوم در نواحي روستايي محيطي، اقتصادي و اجتماعي انجام شده است. نتايج مطالعات نشان مي دهد به دليل فقدان برنامه ريزي و ضعف مديريت، از فرصت هاي موجود نواحي روستايي در زمينة گردشگري براي تأمين نيازهاي فراغتي شهروندان از يك طرف و تجديد حيات اقتصادي و اجتماعي نواحي روستايي از طرف ديگر به درستي استفاده نشده است. در مقابل، تهديدهاي مرتبط با گردشگري تحقق يافته و موجب پيامدهاي نامطلوبي مانند آلودگي منابع آب، تخريب چشم انداز طبيعي، تخريب و تغيير كاربري اراضي كشاورزي و باغات، افزايش مهاجرت، ركود فعاليت هاي كشاورزي و دوگانگي اجتماعي مي شوند در حالي كه با بهره برداري مناسب از فرصت ها مي توان گردشگري خانه هاي دوم را به عنوان ابزاري براي توسعة پايدار نواحي روستايي تبديل كرد. به هر حال با توجه به اين شرايط، برنامه ريزي و مديريت مؤثر فعاليت هاي گردشگري در راستاي دستيابي به گردشگري پايدار روستايي ضروري مي باشد. از آنجا که گردشگری با محیط طبیعی و فعالیت های اقتصادی- اجتماعی رابطه متقابل دارد و می تواند آثار و پیامدهای مثبت و یا منفی در این زمینه ها داشته باشد، این مقاله پس از معرفی خانه های دوم و تحلیل پراکندگی جغرافیایی و مکانی آنها و اهمیت توسعه روستایی به بررسی نقش گردشگری خانه های دوم در توسعه روستایی و نیز اثرات و پیامدهای گسترش گردشگری آنها در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی پرداخته و راهکارهای توسعه پایدار گردشگری روستایی را مورد بررسی قرار خواهد داد.

 

مقدمه

تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان طی سده های اخیر بویژه در زمینه افزایش جمعیت، گسترش شهرنشینی، توسعه راههای ارتباطی و وسایل حمل و نقل، افزایش اوقات فراغت و بهبود رفاه اجتماعی منجر به توسعه گردشگری در نواحی روستایی یا گردشگری روستایی شد. البته گردشگری روستایی به عنوان یک فعالیت اجتماعی درنیمه قرن 18 در انگلستان و اروپا ظاهر گردید. قبل از آن نیز نواحی روستایی مورد استفاده فعالیتهای تفریحی قرار گرفت، اما محدود به اشراف، درباریان و اقشار خاص بود(شارپلی، 1997، 47)، برخی از فعالیتهای گردشگری روستایی همراه با اقامت و بیتوته در نواحی روستایی است، این حضور عمدتاً به صورت اقامت در چادر، واگن های مسافرتی، خانه های دوم، منازل خصوصی کرایه ای، مهمانسرا و هتلها در نواحی روستایی می باشد. اقامت در خانه های دوم رایج ترین شکل فعالیت در گردشگری روستایی است و به همین دلیل شکل گیری و گسترش خانه های دوم امروزه به عنوان مهمترین پیامد در توسعه گردشگری در نواحی روستایی است(رضوانی، 1381). توسعه توریسم روستایی به طور سازمان یافته از اواخر قرن نوزدهم و از اروپا آغاز شد. به نظر می رسد گردشگری روستایی از نواحی کوهستانی آلمان یا قلمروهای ساحلی فرانسه سرچشمه گرفته باشد. رشد و گسترش گردشگري از جمله پديده هاي مهمّ اواخر قرن بيستم است كه با سرعت در قرن جديد ادامه دارد. نواحي روستايي و كوهستاني مهم ترين عرصه هايي هستند كه در زمينه گردشگري و فعاليت هاي وابسته به آن به شدت مو رد توجه گردشگران و كارشناسان گردشگري مي باشند. پديدة خانه هاي دوم در گردشگري روستايي نوع خاصي از صنعت توريسم است كه در جهت توسعه ملي و منطقه اي مطرح مي شود كه با توجه به وجود مرفولوژي و چشم اندازهاي طبيعي، فرهنگي، هنري، تاريخي، معماري و اجتماعي در روستاها شكل مي گيرد. اين نوع جهانگردي، توريستها را از نزديك با شيوة زندگي بومي آشنا كرده و براي روستائيان منافع مستقيم ايجاد مي كند. از آنجا كه ايران كشوري با آب و هواي متنوع و انعطاف پذير است و در هر مقطعي از زمان، چهار فصل را مي توان در نقاط مختلف آن مشاهده كرد، بالطبع وجود چنين موقعيتي، اثرات و پيامدهاي خود را بر چهرة زمين از قبيل سكونتگاهها، فرم مساكن، مزارع، قشربندي اجتماعي و… نشان مي دهد و ديگر اينكه فضاي روستايي ايران بستر شكوفايي بخش مهمي از تمدن گذشتة ايران زمين است و داراي تنوع قومي، فرهنگي مي باشد و روستاهايي با ماهيت مختلف بوجود آمده اند كه متأسفانه فقط چند نمونه از اين روستاها از قبيل ماسوله، كندوان، ابيانه و چند روستاي ديگر شناخته شده اند و داراي شهرت جهاني مي باشند در حاليكه اين قبيل روستاها در ايران بسيار زيادند كه به ورطه فراموشي سپرده شده اند و حتي براي مردم ايران نيز ناشناخته هستند در حاليكه با كمي توجه، اين روستاها مي توانند نقش مهمي در توسعه روستايي و بهبود اقتصاد ناحيه اي داشته باشند.

2- مبانی نظری

گردشگری

بر اساس تعریف سازمان جهانی توریسم(WTO)، توریسم، شامل فعالیتهای اشخاصی است که به خارج از محیط  عمومی و معمولی خود مسافرت و در آنجا اقامت می کنند، مشروط بر اینکه این اقامت کمتر از یک روز و بیشتر از یک سال نباشد و با اهدافی همانند تفریح، تجارت و غیره در ارتباط باشد گردشگری روستایی به طور مشخص از دهۀ 1950 به بعد گسترش یافت . در ابتدا یعنی در دهه1960 و 1970 گردشگری روستایی از جنبه اقتصادی برای جوامع محلی مورد توجه قرار گرفت . بعد از آن توسعه گردشـگری روسـتایی به عنوان ابزاری برای توسعه جوامع روستایی مطرح گردید و در این مدت صاحبنظران سـعی کـرده انـد بـا ارائـه الگوهـا و روش های مختلف نقـش گرد شـگری را در تجدیـد حیـات اقتـصادی و اجتمـاعی افـزایش دهنـد . امـروزه ابعـاد مختلـف در زمینۀ ارتباط بین گردشگری و توسع ۀ روستایی سه دیدگاه مطرح است . دیـدگاه اول گردشـگری را بـه عنـوان راهبردی برای توسعۀ روستایی بکار مـیگیـرد. در ایـن دیـدگاه بـا توجـه بـه رونـد روز افـزون تخریـب روسـتاها و افـول کشاورزی سعی در ارائه راهبردهای جدیدی برای احیاء نواحی روستایی از طریق ایجاد فعالیت های مکمـل و یـا متحـول نمودن این نواحی با توجه به منابع طبیعی و انسانی آنها دارنـد و تن هـا راه احیـاء مجـدد ایـن روسـتاها را ارائـه برنامـه هـایی میدانند که بتوانند هم از منابع طبیعی و انسانی آنها بهره ببرند و هم باعـث ایجـاد درآمـد و افـزایش رفـاه سـاکنان نـواحی اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی و زیست محیطی گردشگری روستایی مطرح ومورد توجه است. روستایی گردند. گردشگری روستایی به طور مشخص از دهۀ 1950 به بعد گسترش یافت . در ابتدا یعنی در دهههای 1960 و 1970 گردشگری روستایی از جنبه اقتصادی برای جوامع محلی مورد توجه قرار گرفت . بعد از آن توسعه گردشـگری روسـتایی به عنوان ابزاری برای توسعه جوامع روستایی مطرح گردید و در این مدت صاحبنظران سـعی کـرده انـد بـا ارائـه الگوهـا و روش های مختلف نقـش گرد شـگری را در تجدیـد حیـات اقتـصادی و اجتمـاعی افـزایش دهنـد . امـروزه ابعـاد مختلـف در زمینۀ ارتباط بین گردشگری و توسع ۀ روستایی سه دیدگاه مطرح است . دیـدگاه اول گردشـگری را بـه عنـوان راهبردی برای توسعۀ روستایی بکار مـیگیـرد. در ایـن دیـدگاه بـا توجـه بـه رونـد روز افـزون تخریـب روسـتاها و افـول کشاورزی سعی در ارائه راهبردهای جدیدی برای احیاء نواحی روستایی از طریق ایجاد فعالیت های مکمـل و یـا متحـول نمودن این نواحی با توجه به منابع طبیعی و انسانی آنها دارنـد و تن هـا راه احیـاء مجـدد ایـن روسـتاها را ارائـه برنامـه هـایی میدانند که بتوانند هم از منابع طبیعی و انسانی آنها بهره ببرند و هم باعـث ایجـاد درآمـد و افـزایش رفـاه سـاکنان نـواحی اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی و زیستمحیطی گردشگری روستایی مطرح ومورد توجه است. روستایی گردند.

خانه های دوم

در مورد خانه های دوم تعریف واحدی وجود ندارد؛ در فرهنگ جغرافیای انسانی در این مورد چنین آمده است: خانه های دوم خانه هایی است که بوسیله خانوارهای ساکن در نقاط دیگر خریداری و یا به مدت طولانی اجاره می شود. چنین خانه هایی معمولاً در نواحی روستایی قرار داشته و برای مقاصد تفریحی استفاده می شوند، دارای اسامی خانه های آخر هفته و خانه های تعطیلات نیز هستند(جانستون، 1988، 423). موسسه ابداعات اجتماعی در امریکا نیز خانه های دوم را بدین صورت تعریف می کند: خانه های دوم خانه هایی هستند که کمتر از 91 روز در هر سال تقویمی اشغال می شود. به هرحال می توان گفت خانه های دوم یا تعطیلات، مساکنی هستند که در نواحی مختلف از جمله نواحی روستایی توسط ساکنان شهرها معمولا ساخته و یا خریداری می شود و در روزهای معینی مانند روزهای تعطیلات و فصل تابستان عمدتاً با هدف فراغت و تفریح مورد استفاده قرار می گیرند(رضوانی، 1381).

مقاله کامل را از اینجا دانلود کنید(کلیک کنید)

 نغمه صاحبی:دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی , دانشگاه آزاد اسلامی  ،واحد رشت

پایگاه خبری میرزا کوچک نیوز: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.

مقاله کامل را از اینجا دانلود کنید(کلیک کنید)

  1. معصومه چراغ زاد

    بسیار عالی خانم دکتر غزیز

  2. مریم

    سلام
    بسیار عالی بود.
    امیدوارم به گردشگری .و توریسم روشتا توجه بیشتری شود

  3. عسل رضازاده

    بسار عالی خانم دکتر عزیز
    دانشجویا ی شما عسل رضازاده

  4. مینو مرادی

    با سلام و عرض ادب و احترام خدمت استاد بزگواره
    بسیار عالی بود و استفاده کردیم

  5. مهسا رادمنش

    با سلام و عرض ادب و احترام
    واقعا عالی بود و استفاده کردم

  6. ندا علیزاده

    خانم دکتر بسار عالی سپاس گذارم

  7. مونا

    خانم دکتر بسیار عالی و اموزنده بود و به اطلاعاتم اضافه شد
    برقرار باشید

  8. مینو میرزاده

    با سلام خدمت خانم دکتر بسیار عالی من نمی دونستم همچن سایت وجود داره بسیار خرسندم
    انشالله که موفق و موید باشید خانم دکتر مهربان
    دانشجوی شما مینو میزاده

  1. دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در سایت منتشر خواهد شد.
  2. پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  3. از انتشار نظراتی که فاقد محتوا بوده و صرفا انعکاس واکنشهای احساسی باشد جلوگیری خواهد شد.
  4. لطفا جهت بوجود نیامدن مسائل حقوقی از نوشتن نام مسئولین و شخصیت ها تحت هر شرایطی خودداری نمائید.
  5. لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.